Cá Bác Sĩ

1. Giới thiệu chung

Cá Bác Sĩ (Labroides dimidiatus), còn gọi là Cá Chùi Ký Sinh, là loài cá nhỏ nổi tiếng với vai trò làm sạch ký sinh trên cơ thể các loài cá lớn khác. Chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái biển bằng cách ăn ký sinh trùng và mô chết, giúp cá lớn khỏe mạnh hơn.

2. Đặc điểm nhận dạng

Hình dạng và màu sắc

• Thân dài, thon gọn, di chuyển nhanh nhẹn.
• Màu sắc đặc trưng: Sọc đen dài từ đầu đến đuôi, phần còn lại có màu xanh lam hoặc trắng.
• Miệng nhỏ, thích hợp để lấy ký sinh trùng từ da cá khác.

Kích thước

• Khi trưởng thành, cá đạt kích thước từ 10 – 14 cm.

3. Phân bố và môi trường sống

Khu vực phân bố

• Cá Bác Sĩ sống phổ biến tại các vùng biển Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương, bao gồm biển Đông Việt Nam, Indonesia, Philippines, Nhật Bản, Australia.

Môi trường sống

• Thường xuất hiện ở rạn san hô, nơi có nhiều cá lớn để làm sạch.
• Sống ở độ sâu từ 1 – 40m, thích các khu vực có nhiều cá qua lại.

4. Tập tính và sinh thái

Tính cách và hành vi

• Cực kỳ năng động, bơi liên tục quanh rạn san hô.
• Không có lãnh thổ cố định, thường sống theo nhóm nhỏ.
• Hòa đồng với nhiều loài cá khác, không tấn công đồng loại.

Cơ chế làm sạch ký sinh

• Cá Bác Sĩ thiết lập “trạm làm sạch”, nơi cá lớn đến để được làm sạch ký sinh.
• Chúng ăn ký sinh trùng, mô chết và vi khuẩn trên da cá lớn, giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

Hành vi sinh sản

• Cá có thể thay đổi giới tính từ cái sang đực, giúp duy trì quần thể ổn định.
• Đẻ trứng theo mùa, trứng nở trong vòng 24 – 36 giờ.

5. Điều kiện nuôi trong bể cá cảnh

Cá Bác Sĩ khó nuôi, chỉ phù hợp với bể lớn có nhiều cá biển khác để duy trì chế độ ăn tự nhiên.

Kích thước bể

• Tối thiểu từ 200 – 300 lít, nếu nuôi với nhiều cá lớn cần 500L trở lên.

Chất lượng nước

• Nhiệt độ: 24 – 28°C.
• Độ mặn: 1.020 – 1.025.
• pH: 8.1 – 8.4.
• Hệ thống lọc mạnh, đảm bảo nước sạch và giàu oxy.

Dòng chảy và ánh sáng

• Dòng chảy trung bình, mô phỏng rạn san hô tự nhiên.
• Ánh sáng vừa phải.

6. Chế độ ăn uống

Cá Bác Sĩ là loài ăn ký sinh trùng và mảnh vụn hữu cơ, nhưng trong bể cá cảnh cần chế độ ăn thay thế.

Thức ăn tự nhiên

• Ký sinh trùng, mô chết từ da cá lớn.

Thức ăn trong bể cá

• Thức ăn viên chuyên dụng cho cá ăn tạp.
• Tôm, artemia, động vật phù du đông lạnh.

Tần suất cho ăn

• 2 – 3 lần/ngày, nếu không có cá lớn để làm sạch.

7. Lưu ý khi nuôi

✅ Không nuôi đơn lẻ, vì cá dễ bị stress nếu không có cá khác để làm sạch.
✅ Chỉ nuôi trong bể lớn có nhiều cá khác, để duy trì tập tính tự nhiên.
✅ Khó thích nghi với thức ăn chế biến, cần tập cho cá ăn thay thế dần dần.
✅ Không nên nuôi chung với cá hung dữ, như cá Bắp Nẻ (Triggerfish), cá Sư Tử (Lionfish).